پاتولوژی یکی از مهمترین شاخههای علوم پزشکی است که به بررسی علت، ماهیت و روند بیماریها میپردازد. اگر بخواهیم به زبان ساده توضیح دهیم، پاتولوژی علمی است که تلاش میکند دلیل بیمار شدن انسان را پیدا کند و نحوه تأثیر بیماری بر سلولها و بافتهای بدن را بررسی نماید.
واژه «پاتولوژی» از دو بخش تشکیل شده است:
هدف اصلی پاتولوژی، شناخت تغییراتی است که در اثر بیماری در بدن رخ میدهد. پزشکان با استفاده از دانش پاتولوژی، میتوانند نوع بیماری را تشخیص دهند، علت آن را بیابند و بهترین روش درمان را انتخاب کنند.
برای مثال، وقتی یک نمونه بافت از بدن بیمار برداشته میشود (نمونهبرداری یا بیوپسی)، پاتولوژیستها این نمونه را زیر میکروسکوپ بررسی میکنند تا بفهمند آیا بافت سالم است یا نشانههایی از سرطان یا عفونت در آن دیده میشود.
پاتولوژی علمی گسترده است و شامل چند زیرشاخه مهم میشود که هر کدام نقش خاصی در تشخیص و درمان بیماریها دارند:
بدون پاتولوژی، هیچ تشخیص دقیقی در پزشکی امکانپذیر نیست. پزشکان برای اطمینان از نوع بیماری، شدت آن و انتخاب بهترین روش درمان، نیازمند گزارشهای دقیق پاتولوژی هستند.
به عنوان مثال، در تشخیص سرطان، آزمایش پاتولوژی تعیین میکند که آیا تودهی بدن خوشخیم است یا بدخیم، چه نوع سلولی دارد و در چه مرحلهای قرار گرفته است. این اطلاعات مستقیماً بر نوع درمان بیمار تأثیر میگذارد.
دانشجویان رشته پزشکی معمولاً در سالهای ابتدایی تحصیل با درس پاتولوژی آشنا میشوند. یادگیری این درس به آنها کمک میکند تا درک درستی از ساختار و عملکرد سلولها و بافتهای بدن در شرایط سالم و بیمار پیدا کنند.
همچنین دانشجویان علاقهمند میتوانند در مقاطع بالاتر، در رشته تخصصی پاتولوژی یا آسیبشناسی ادامه تحصیل دهند و به عنوان پاتولوژیست در بیمارستانها و مراکز تحقیقاتی فعالیت کنند.
بسیاری از افراد پاتولوژی را با علوم آزمایشگاهی یکی میدانند، اما تفاوتهای مهمی میان آنها وجود دارد. علوم آزمایشگاهی معمولاً نتایج کمی مانند سطح قند یا آنزیمهای خون را بررسی میکند، در حالی که پاتولوژی بر بررسی ساختاری و ظاهری بافتها و سلولها تمرکز دارد.
در واقع، پاتولوژی پلی میان علوم پایه و بالینی است و نقش کلیدی در اتصال نتایج آزمایشگاهی به تشخیص بالینی ایفا میکند.
حالا که فهمیدیم پاتولوژی چیست، میتوان گفت این علم پایه و اساس تشخیص دقیق بیماریها در پزشکی مدرن است. پاتولوژیستها با بررسی میکروسکوپی سلولها و بافتها، علت بیماری را کشف کرده و مسیر درمان را برای پزشکان مشخص میکنند.
بدون تردید، اگر پاتولوژی وجود نداشت، بسیاری از بیماریها هرگز به درستی شناسایی و درمان نمیشدند. به همین دلیل، پاتولوژی نه تنها یک علم، بلکه ستون اصلی تشخیص و درمان در دنیای پزشکی امروز است.
